Hot cross buns / paasbroodjes - kast vol kookboeken #30

Deze week ga ik naar een kleine paasviering, die we afsluiten met een potluck-lunch. En dan vul ik op het lijstje altijd in "ik bak wel wat". Deze keer heb ik hot cross buns gebakken. Hot betekent dat ze nogal gekruid zijn, en cross buns zijn kruisbroodjes. 

Hot cross buns zijn zoete, kruidige broodjes, met krenten of rozijnen, en met een kruis op de bovenkant. Soms alleen met inkepingen, soms met deegreepjes, en in de VS met suikerglazuur. 
Ze lijken een beetje op krentenbollen, maar  dan steviger en kruidiger. 
 
Ze worden traditioneel gegeten op goede vrijdag, vooral in het Verenigd Koninkrijk, Ierland, Australie, India, Canada, Nieuw Zeeland, Zuid-Afrika en in sommige delen van Amerika. Het broodje markeert het eind van de veertigdagentijd, de vastentijd voor pasen. Het kruis verwijst dan naar de kruisiging van Jezus op goede vrijdag, en de specerijen naar de balseming van zijn lichaam. Maar er zijn ook theorieën dat kruisbroodjes al zo oud zijn als de weg naar Rome, en naar de jaargetijden verwijzen.
Hot cross buns zijn qua verkrijgbaarheid net zo irritant als de Nederlandse paaseitjes: ze komen al op de markt zodra kerst voorbij is. 

Maar toen ik had besloten dat ik hot cross buns wilde maken en erover bloggen, moest ik nog wel een recept vinden in mijn kookboeken. Knipsels heb ik wel in mijn mappen, maar dat telt niet :-) 
Ik heb serieus alle registers van al mijn bakboeken gecheckt! Het lastige is dat je moet checken op hot cross, op kruisbroodjes, op paasbroodjes - en dan nog mis je obscure vertalingen van het recept. 

Uiteindelijk vond ik een werkbaar recept (voor pittige paasbroodjes!) in het broodmachine bakboek van Jennie Shapter. Wij hebben jaren een broodbakmachine van de Aldi gehad, verschillende na elkaar zelfs, maar nu de laatste kapot is gegaan, zijn we overgestapt op brood kneden met de staande mixer. 
Maar gelukkig is dat geen probleem: elk brooddeeg kun je ook zonder machine maken. Het recept werkte uitstekend!

Het broodmachine bakboek is een groot, dik boek, met vreselijk veel recepten. Ze zijn ingedeeld in:
standaardbroden, speciale granen, platte broden en pizza, zuurdesem en zetsel, hartige broden, groentebroden, broodjes en luxebroodjes, zoete broden en gistcakes, en tenslotte teabread en cake.
Het is echt erg compleet, en de recepten zijn me altijd goed bevallen. Het partybrood (allemaal bolletjes tot 1 brood) bijvoorbeeld heb ik tientallen keren gemaakt. Overigens wordt de broodmachine in het grootste deel van de recepten vooral gebruikt als kneed- en rijs-hulp.
Wat ik altijd leuk vond, is dat er van die typische broodbakmachine-dingen in staan, zoals variaties groot-middelgroot-klein met bijbehorende hoeveelheden. 
De eerste paar tientallen bladzijden behandelen de theorie van brood bakken en de broodmachine, inclusief troubleshooting. 

Het broodmachine bakboek van Jennie Shapter is in 2002 uitgegeven door Veltman Uitgevers met ISBN 9789059209862. Het is tweedehands goed en voordelig verkrijgbaar.

Hot cross buns
voor 12 broodjes

Nodig:
210 ml melk
1 ei
450 gram bloem
1 1/2 theelepel vijfkruidenpoeder
1/2 theelepel kaneel
1/2 theelepel zout
50 gram poedersuiker
50 gram boter
1 1/2 theelepel instantgist
75 gram krenten
25 gram rozijnen
25 gram sukade *

voor de deegkruisen:
50 gram tarwebloem
25 gram margarine (harde roomboter is ook prima)

voor het glazuur:
2 eetlepels melk
25 gram poedersuiker

(Het recept is uitgeschreven voor de broodbakmachine, maar makkelijk aan te passen naar handwerk. Kneed het deeg een minuut of tien, laat het verdubbelen, vorm broodjes, laat die weer verdubbelen, en bak ze net als hieronder.)

1. Schenk de melk in de broodvorm, breek het ei erboven. 
2. Strooi de bloem er zo op dat hij de vloeistof bedekt. Strooi vijfkruidenpoeder en kaneel erover. Voeg zout, suiker en boter in aparte hoeken toe. Maak een kuiltje in het midden en doe daar de gist in, zonder de melk te raken. 
3. Zet de machine op deegstand, waar mogelijk op de stand "vruchten en noten". Druk op start. Bestrijk twee bakplaten met wat olie.

(Even tussendoor: ik heb de broodjes in een rechthoekige vorm  (20x32) gebakken, zodat ze tegen elkaar aan rezen. Zo kon ik ze ook in een keer in de oven krijgen.)

4. Voeg als de machine een piepsignaal geeft of vijf minuten voor het eind van de deegcyclus de zuidvruchten en sukade toe. 

5. Haal het deeg na het kneden uit de machine en leg het op een licht met bloem bestoven werkvlak. Druk voorzichtig de lucht eruit en verdeel het deeg in 12 gelijke stukken. Maak van elk stuk een balletje en leg de balletjes op de bakplaten. Bedek ze met ingevet plasticfolie en laat ze 30-45 minuten rijzen tot bijna dubbele omvang. 

6. Verwarm de oven intussen voor op 200 graden en maak het deeg voor de kruisen: wrijf de bloem en de margarine tot een kruimelige massa, en voeg precies genoeg water toe om er een dun deeg van te maken dat je kunt spuiten met een spuitzakje. 

7. Schep het deeg in een spuitzak met een heel klein, glad mondje, en spuit op elk broodje een kruis. (Dit kan ook met een diepvrieszakje waar je een heel klein puntje af knipt.) Bak de broodjes 15-18 minuten goudbruin. (Ik had 20 minuten nodig voor ze bruin werden.)

Verhit intussen de melk en suiker voor het glazuur in een klein pannetje. Roer goed zodat de suiker goed oplost. Bestrijk de broodjes zodra ze uit de oven komen met het glazuur, stort ze op een rooster en serveer ze warm of koud.

* Sukade is de gekonfijte cedervrucht. Ik houd er helemaal niet van en laat het dus gewoon weg.